Η Μαρία Συμεωνίδου μένει στην Επίδαυρο. Το έργο της το γνωρίσαμε μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και μας έκανε κλικ. Όταν βλέπεις φωτογραφίες της, εντυπωσιάζεσαι από την σύνθεση αλλά και την καλλιτεχνική και εκλεπτυσμένη αισθητική της.
Στη συνομιλία που είχαμε μαζί της μας εντυπωσίασε με την ταπεινότητά της αλλά και το βαθύ περιεχόμενο των απαντήσεων της στις ερωτήσεις μας. Κουβέντες όπως «μα εγώ ξέρετε είμαι αυτοδίδακτη…» ή «δεν έχω κάποια ιδιαίτερη αξιολόγηση της δουλειάς μου, δεν έχω καν συμμετάσχει σε κάποια ομαδική έκθεση» ή πάλι «φωτογραφίζω με μια απλή μηχανή» ή «υπάρχουν άλλοι σημαντικότεροι από μένα φωτογράφοι” μας έδωσαν αυτό ακριβώς που θέλαμε. Έναν άνθρωπο δηλαδή που το ταλέντο του μιλάει από μόνο του, μοιάζει έμφυτο και παραγωγικό και αυτό φαίνεται στις εικόνες της.
Αυτή είναι Μαρία Συμεωνίδου, αυστηρή με τον εαυτό της και επιεικής με τους άλλους, μια σημαντική από κάθε άποψη φωτογράφος που με χαρά και τιμή της αφιερώνουμε αυτόν τον μικρό χώρο στη σελίδα μας.
Δάνης Παπαγιανούλης
1 )Ποια είναι για σένα η μεγαλύτερη αξία της φωτογραφίας;
Δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς μία αξία ανάμεσα από δεκάδες άλλες, τόσο όσο αφορά και απευθύνεται σε αυτόν που ασχολείται μαζί της, όσο γενικότερα για όλο τον κόσμο ή την προσφορά της στο κοινωνικοπολιτικό σκηνικό. Εάν πρέπει όμως να αναφερθώ μονάχα σε μία, θα διάλεγα αυτή που με γοητεύει περισσότερο και την θεωρώ καθολική.Συνοπτικά θα έλεγα πως είναι η σχέση και το αλισβερίσι που έχει η φωτογραφία με τον χρόνο.
Ο χρόνος παρότι αδίστακτος και ανελέητος με όλους και όλα, λες πως έκανε μια μικρή παραχώρηση – εξαίρεση για την τέχνη της φωτογραφίας, δωρίζοντάς της προνομιακά, κομμάτι από την αιωνιότητα του. Γιατί η φωτογραφία αποθανατίζει στην αιωνιότητα, παγώνει το χρόνο όπως συνηθίζουμε να λέμε και αιχμαλωτίζει μέσα από αυτόν στιγμές και συναισθήματα. Σαν να λειτουργεί λοιπόν ως αντίδοτο για τον άνθρωπο,έναντι του χρόνου και της νομοτελειακής ροής των πραγμάτων. Κοιτάζοντας μια φωτογραφία ξυπνάνε συναισθήματα, ανασύρονται και αναβιώνονται αναμνήσεις και απλώνεται γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ του παρελθόντος και του παρόν.
Αυτή ακριβώς είναι η αξία και η δύναμη της φωτογραφίας που με αγγίζει περισσότερο και που πιστεύω ότι λειτουργεί με καταλυτικό τρόπο για τον άνθρωπο και τις ψυχικές του λειτουργίες.
2) Τι είναι αυτό που σε εμπνέει και γιατί φωτογραφίζεις;;
Αφορμή για έμπνευση μπορεί να αποτελέσει οτιδήποτε έχει τη δύναμη να κεντρίσει το ενδιαφέρον μου ή να ευαισθητοποιήσει κάποιες λεπτές χορδές.
Όσο αφορά τα ερεθίσματα που είναι εξωτερικά, απτά και πραγματικά, μπορώ ως παράδειγμα να αναφέρω μερικά. Ας πούμε μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία ανθρώπου ή ένα όμορφο πρόσωπο, κάποιο ξεχωριστό σκηνικό εγκατάλειψης, ένα καθημερινό αντικείμενο, μια λεπτομέρεια, μια γραφική γωνία ενός δρόμου, ένα φύλλο,το κομμάτι ενός υφάσματος, μια καρέκλα και πολλά άλλα.
Ανατρέχοντας σε φωτογραφίες που έχω τραβήξει και που χρειάστηκε να σκηνοθετήσω παράλληλα, μπορώ να αναγνωρίσω κάποια στοιχεία από τα παραπάνω, που με ενέπνευσαν και με οδήγησαν τελικά ή να ολοκληρώσω τη σύλληψη μιας αρχικής ιδέας που έμοιαζε ατελής, ή να πλαισιώσω το σκηνικό μου και να χρωματίσω με την πινελιά τους το κάδρο μου, ή να τα χρησιμοποιήσω αυτούσια ως κεντρικό θέμα.
Από κει και πέρα προσωπικά ακούω, εστιάζω και βουτάω πάντα στην εσωτερική πηγή έμπνευσης της ύπαρξής μου, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί και εμπλουτιστεί με το πέρασμα του χρόνου, από τις εμπειρίες,τα βιώματα,τα ακούσματα και τα διαβάσματα.
Η εσωτερική αυτή πηγή έμπνευσης, απορρέει και ενισχύεται πρώτον από την ανάγκη μου να εκφραστώ και να δημιουργήσω και δεύτερον από την αντίληψη (ή ψευδαίσθηση) ότι με αυτό τον τρόπο επιστρέφω ένα μέρος της ενέργειας και των αισθήσεών μου, εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν κι εκεί που πρόκειται να καταλήξουν, δηλαδή στο σύμπαν.
Αυτός είναι ο λόγος που φωτογραφίζω και αυτός είναι ο τρόπος που εμπνέομαι.
3) Τι κάνει στα δικά σου μάτια μια φωτογραφία επιτυχημένη;
Είναι πολλοί οι δρόμοι και οι κανόνες που μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση μιας φωτογραφίας, όπως άλλωστε και άλλες μορφές τέχνης.Από την άλλη μεριά όμως, στον αντίποδα αυτού υπάρχουν απόψεις που αμφισβητούν τους κανόνες διατείνοντας ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες και συνταγές.Τα κριτήρια άλλωστε είναι υποκειμενικά, όπως υποκειμενικό είναι το τι θεωρείται επιτυχημένο ή καλό και εξαρτώνται από πολλές παραμέτρους, όπως η εποχή, το είδος της φωτογραφίας, το εάν μιλάμε για επαγγελματική ή καλλιτεχνική φωτογραφία, αν η κρίση προκύπτει από ειδικούς ή από το κοινό και πολλά άλλα. Τέλος παρατηρούμε ότι ακόμα και άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί και μελετήσει χρόνια το αντικείμενο και γενικότερα την ιστορία της τέχνης, εστιάζουν σε διαφορετικά σημεία που επισημάνουν ως σημαντικά,σε βαθμό που πολλές φορές αυτά να αντικρούονται μεταξύ τους.
Αφού όμως κλήθηκα να καταθέσω τη δική μου προσωπική και υποκειμενική πάντα άποψη, θα αναφερθώ σε αυτά που έχω καταλάβει και ξεχωρίσει μέχρι ώρας.Προσπερνώντας κάποια βασικά όπως ο φωτισμός, ο εξοπλισμός, η γωνία λήψης, η ευκρίνεια και η εστίαση που σίγουρα συντελούν σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, μεγάλη βάση δίνω στο ΘEΜΑ της φωτογραφίας και στο ΚAΔΡΟ.
Το θέμα της φωτογραφίας πρέπει να κυριαρχεί, να έχει απομονωθεί, να δίνει πρόταση με πρωτοτυπία και να αφηγείται κάτι με τέτοια δυναμική, ώστε να είναι πειστική, ευκολοανάγνωστη και χωρίς να χρειάζεται επιστημονικές επεξηγήσεις. Να είναι ικανό να μεταφέρει το μήνυμα, το συναίσθημα, την ατμόσφαιρα και να εντάσσει το θεατή στο χώρο και το χρόνο σαν να ήταν εκεί.
Το κάδρο είναι αποφασιστικής σημασίας. Οι τέσσερις πλευρές μέσα στις οποίες ο φωτογράφος αποφασίζει τι επιθυμεί να συμπεριλάβει και τι όχι. Σε ένα επιτυχημένο κάδρο, όλα είναι φανερά και όμως κάτι υπονοούν, κάτι αφήνουν στη φαντασία και την ερμηνεία του θεατή.
Εστιάζω πολύ στο Θέμα και το Κάδρο, γιατί σε αυτά διαβάζω όχι μόνο τις ικανότητες, αλλά κυρίως τη ψυχή, το συναίσθημα, την αισθητική και την ταυτότητα του καλλιτέχνη.
4) Αν μπορούσε να φωτογραφίσεις κάποιον από το παρελθόν, ποιος θα ήταν αυτός και γιατί;
Είναι τόσες οι εμβληματικές μορφές που έχουν περάσει από αυτό το κόσμο, που χωρίς μπούσουλα κάποιου χρονικού ή χωρικού περιορισμού, μοιάζει πραγματικά αδύνατο να ξεχωρίσεις.Θα πω όμως το πρώτο – πρώτο όνομα και πρόσωπο που ήρθε στο μυαλό μου. ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ!!
Ένα όνομα μια ιστορία! Η προσωπικότητα, ο βίος της, το απίστευτο χάρισμα που διέθετε, η τεράστια καριέρα και το υλικό που άφησε ως παγκόσμια παρακαταθήκη, δικαίως την κατάταξαν στο πάνθεον της ιστορίας.Σε αυτά θα προσθέσω την ιδιαίτερη, κλασσική και αρχαιοελληνική ομορφιά της, σε συνδυασμό με το απαράμιλλο στυλ,τη φινέτσα και τη γοητεία που διέθετε. Οι γωνίες του προσώπου της, αυτά τα έντονα, ζωντανά, εκφραστικά μάτια με το βαθύ, ζεστό βλέμμα, το στόμα με τα χυμώδη χείλη και το τέλειο περίγραμμα, δύσκολα δεν θα συγκινούσαν ένα φωτογράφο.
Μια ντίβα, μια σταρ στη ζωή, στην εμφάνιση και στην τέχνη!!
5) Πες μας κάτι για εσένα και τη σχέση σου με τη φωτογραφία .
Κοιτώντας αναδρομικά, διαπιστώνω πως η φωτογραφία υπήρχε πάντα με κάποιο τρόπο στη ζωή μου. Καταρχήν μέσω του πατέρα μου, ο οποίος την αγαπούσε, έμαθε τις βασικές αρχές και χειρισμούς και ασχολήθηκε μαζί της κυρίως με την αναμνηστική φωτογραφία. Αρεσκόταν να εστιάζει με τη Ζενίθ του σε οικογενειακές στιγμές, ταξίδια και εκδηλώσεις.
Εκτός από τις φωτογραφίες που τύπωνε σε χαρτί και αρχειοθετούσε, το μεγαλύτερο μέρος των φωτογραφιών του το είχε σε διαφάνειες με πλαίσιο (τα γνωστά slides) και δεν θα ξεχάσω ποτέ τις στιγμές που έκανε οικογενειακές προβολές μέσω προτζέκτορα, πάνω σε άσπρο σεντόνι που είχε προσαρμόσει σε τοίχο. Επίσης του άρεσε να συλλέγει παλιές και νέες φωτογραφίες από συγγενείς, φίλους και ανθρώπους που συνδέονταν με τη ζωή του και τη ζωή μας. Με αυτό το υλικό κατάφερε να φτιάξει επίσης και ένα είδος φωτογραφικού γενεαλογικού δέντρου σε άλμπουμ.
Μετέπειτα στα νεανικά μου χρόνια, όταν δύο αγαπημένοι ακόμα φίλοι μου, αποφάσισαν να ακολουθήσουν μαθήματα φωτογραφίας, χρειάστηκε να περάσω μπροστά από το φακό ως μοντέλο τους για τις ανάγκες των εργασιών τους. Έχω ακόμα αρκετές από αυτές τις φωτογραφίες, τυπωμένες από τους ίδιους σε χαρτί μέσα σε σκοτεινό θάλαμο και που έχουν για μένα μεγάλη συναισθηματική αξία.
Τέλος, κι εγώ η ίδια, με αρχή τα σχολικά χρόνια έως και την ώριμη ενηλικίωση, είχα την επιθυμία να αποθανατίζω κάθε τι που με ενδιέφερε από τις εκδρομές και τους προορισμούς κυρίως στα νησιά μας. Σοκάκια, ανθρώπους, εκκλησίες και λεπτομέρειες που ήθελα να διατηρήσω ζωντανά και να ανατρέξω σε αυτά ανά πάσα στιγμή.
Παρ’ όλα αυτά, ποτέ δεν είχα σκεφτεί να ασχοληθώ πιο σοβαρά με το αντικείμενο.
Η ζωή και οι επιλογές με οδήγησαν σε άλλους δρόμους. Στην αγάπη και το ταλέντο που εκδήλωσα από το Δημοτικό σχολείο κιόλας, δηλαδή στο να φτιάχνω ρούχα αρχικά στην κούκλα μου και τελικά ως πατρονιστ – σχεδιάστρια ρούχων, όπου ήταν το επάγγελμά μου σε γνωστή εταιρεία της Αθήνας επί σειρά ετών. Η αρχή με τη φωτογραφία έγινε όταν πρόσωπο του ευρύτερου οικογενειακού μου κύκλου, με πρόσθεσε ξαφνικά ως μέλος σε μία από τις διαδικτυακές φωτογραφικές ομάδες που δραστηριοποιούνται.
Κάπως έτσι την αγάπησα, θέλησα να βελτιωθώ και πέρασα από τις φωτογραφίες του κινητού, στις φωτογραφίες από την πρώτη ψηφιακή κάμερα που απέκτησα πριν τέσσερα περίπου χρόνια.
Αυτή τη στιγμή νιώθω τη φωτογραφία σαν δώρο και ευλογία στη ζωή μου! Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ φωτογράφο τον εαυτό μου, απλά μέσω αυτής της τέχνης, βρήκα ένα τρόπο ώστε να εκφράζομαι και να απασχολώ δημιουργικά το χρόνο, τη ψυχή και το μυαλό μου.
5) Πες μας κάτι για εσένα και τη σχέση σου με τη φωτογραφία .
Κοιτώντας αναδρομικά, διαπιστώνω πως η φωτογραφία υπήρχε πάντα με κάποιο τρόπο στη ζωή μου. Καταρχήν μέσω του πατέρα μου, ο οποίος την αγαπούσε, έμαθε τις βασικές αρχές και χειρισμούς και ασχολήθηκε μαζί της κυρίως με την αναμνηστική φωτογραφία. Αρεσκόταν να εστιάζει με τη Ζενίθ του σε οικογενειακές στιγμές, ταξίδια και εκδηλώσεις.
Εκτός από τις φωτογραφίες που τύπωνε σε χαρτί και αρχειοθετούσε, το μεγαλύτερο μέρος των φωτογραφιών του το είχε σε διαφάνειες με πλαίσιο (τα γνωστά slides) και δεν θα ξεχάσω ποτέ τις στιγμές που έκανε οικογενειακές προβολές μέσω προτζέκτορα, πάνω σε άσπρο σεντόνι που είχε προσαρμόσει σε τοίχο. Επίσης του άρεσε να συλλέγει παλιές και νέες φωτογραφίες από συγγενείς, φίλους και ανθρώπους που συνδέονταν με τη ζωή του και τη ζωή μας. Με αυτό το υλικό κατάφερε να φτιάξει επίσης και ένα είδος φωτογραφικού γενεαλογικού δέντρου σε άλμπουμ.
Μετέπειτα στα νεανικά μου χρόνια, όταν δύο αγαπημένοι ακόμα φίλοι μου, αποφάσισαν να ακολουθήσουν μαθήματα φωτογραφίας, χρειάστηκε να περάσω μπροστά από το φακό ως μοντέλο τους για τις ανάγκες των εργασιών τους. Έχω ακόμα αρκετές από αυτές τις φωτογραφίες, τυπωμένες από τους ίδιους σε χαρτί μέσα σε σκοτεινό θάλαμο και που έχουν για μένα μεγάλη συναισθηματική αξία.
Τέλος, κι εγώ η ίδια, με αρχή τα σχολικά χρόνια έως και την ώριμη ενηλικίωση, είχα την επιθυμία να αποθανατίζω κάθε τι που με ενδιέφερε από τις εκδρομές και τους προορισμούς κυρίως στα νησιά μας. Σοκάκια, ανθρώπους, εκκλησίες και λεπτομέρειες που ήθελα να διατηρήσω ζωντανά και να ανατρέξω σε αυτά ανά πάσα στιγμή.
Παρ’ όλα αυτά, ποτέ δεν είχα σκεφτεί να ασχοληθώ πιο σοβαρά με το αντικείμενο.
Η ζωή και οι επιλογές με οδήγησαν σε άλλους δρόμους. Στην αγάπη και το ταλέντο που εκδήλωσα από το Δημοτικό σχολείο κιόλας, δηλαδή στο να φτιάχνω ρούχα αρχικά στην κούκλα μου και τελικά ως πατρονιστ – σχεδιάστρια ρούχων, όπου ήταν το επάγγελμά μου σε γνωστή εταιρεία της Αθήνας επί σειρά ετών. Η αρχή με τη φωτογραφία έγινε όταν πρόσωπο του ευρύτερου οικογενειακού μου κύκλου, με πρόσθεσε ξαφνικά ως μέλος σε μία από τις διαδικτυακές φωτογραφικές ομάδες που δραστηριοποιούνται.
Κάπως έτσι την αγάπησα, θέλησα να βελτιωθώ και πέρασα από τις φωτογραφίες του κινητού, στις φωτογραφίες από την πρώτη ψηφιακή κάμερα που απέκτησα πριν τέσσερα περίπου χρόνια.
Αυτή τη στιγμή νιώθω τη φωτογραφία σαν δώρο και ευλογία στη ζωή μου! Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ φωτογράφο τον εαυτό μου, απλά μέσω αυτής της τέχνης, βρήκα ένα τρόπο ώστε να εκφράζομαι και να απασχολώ δημιουργικά το χρόνο, τη ψυχή και το μυαλό μου.
