Βέροια

Η Mικρή Ιερουσαλήμ

Κείμενο: Δημοσθένης Σεϊταρίδης
Φωτογραφία Εξώφυλλου: Γιώργος Τζημαγιώργης

Κτισμένη στις νοτιοανατολικές παρυφές του Βερμίου και με τον Τριπόταμο να τη διασχίζει, η Βέροια υπήρξε σημαντικότατη πόλη του Μακεδονικού Βασιλείου. Στα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας η ανάπτυξη της, όχι μόνο δε διακόπηκε, αλλά συνεχίστηκε και υπήρξε πρωτεύουσα της Τρίτης Μακεδονίας (Macedonia Tertia). Ο Απόστολος Παύλος και ο Σίλας κήρυξαν το λόγο του Ευαγγελίου στη Βέροια το 56 μ.Χ. και στις αρχές του 57 μ.Χ κατά την δεύτερη Αποστολική Περιοδεία τους, διαμένοντας στην πόλη για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Κοντά στην πλατεία Ωρολογίου (Ρακτιβάν) σώζονται μέχρι και σήμερα στο «Βήμα του Αποστόλου Παύλου», που έχει χαρακτηριστεί παγκόσμιο μνημείο θρησκευτικής κληρονομιάς, οι ρωμαϊκές πλάκες του 1ου αιώνα, πάνω στις οποίες ,σύμφωνα με την παράδοση, στεκόταν ο Απόστολος των Εθνών κατά τη διάρκεια του κηρύγματός του, προσδίδοντας στο μνημείο μια ιδιαίτερη ιστορική, θρησκευτική και συναισθηματική αξία. Επίσης ένα από τα σημεία που δίδαξε ο Απόστολος Παύλος υπήρξε και ο χώρος της αρχαίας Εβραϊκής συναγωγής που πιστεύεται ότι βρισκόταν στο ίδιο σημείο με τη σημερινή συναγωγή

Από τον 11ο ως τον 14ο αιώνα υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας . Αδιάψευστος μάρτυρας της ακμής της αποτελεί ο εντυπωσιακά μεγάλος αριθμός βυζαντινών και μετα-βυζαντινών ναών με πανέμορφες τοιχογραφίες.

Τον 14ο και 15ο αιώνα την πόλη εποφθαλμιούσαν οι Σέρβοι και αρκετές φορές κατάφεραν να την καταλάβουν από τους Βυζαντινούς. Το πιθανότερο είναι ότι το 1430 περιήλθε οριστικά στην κατοχή των Οθωμανών.

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας εγκαταστάθηκαν Μουσουλμάνοι και Εβραίοι. Ταυτόχρονα, ειδικά το 17ο και 18ο αιώνα δημιουργήθηκε ακμάζουσα ελληνική αστική τάξη, εξαιτίας της ύπαρξης εμπόρων. Τον 19ο αιώνα η οικονομική δραστηριότητα συγκεντρώθηκε στα χέρια των Ελλήνων και των Εβραίων.

Και οι 2 κοινότητες πλούτισαν και κατασκεύασαν υπέροχα αρχοντικά , πολλά από τα οποία διατηρούνται μέχρι και σήμερα στις συνοικίες Μπαρμπούτα (Εβραϊκή) και Κυριώτισσα (Ελληνική) . Το πλήθος των θρησκευτικών μνημείων που σώζονται μέχρι και σήμερα , 48 βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί, πλήθος μουσουλμανικών τεμενών και η εβραϊκή συναγωγή , έδωσαν στη Βέροια το προσωνύμιο Μικρή Ιερουσαλήμ.

Οι άνθρωποι της Βέροιας εγκάρδιοι και φιλικοί, βλέποντας ένα τσούρμο φωτογράφους με τριπόδια, τσάντες και μηχανές να κρέμονται στο λαιμό δεν δίστασαν να μας μιλήσουν και να μας κατευθύνουν στα ιστορικά σημεία της πόλης τους. Μας καλωσόρισαν και νιώσαμε τη ζεστασιά τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας κάνοντας την επίσκεψη μας άνετη και ευχάριστη.

Από τη μεριά μας προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε αυτό που είναι η Βέροια σήμερα, μια σύγχρονη πόλη, η οποία, όμως, διατηρεί τις ιστορικές γειτονιές και τα μνημεία της φανερώνοντας το πολυπολιτισμικό της παρελθόν. Το πετύχαμε; Αυτό θα το απαντήσετε εσείς!