Φωτογραφίες: Ευτύχιος Τσαουσίδης
Επιμέλεια: Χάρης Πουρουζίδης
H γη μας, μοιάζει μεγάλη για όλους εμάς του μικρούς ανθρώπους. Τα εδάφη της ατελείωτα, ο ουρανός απέραντος, οι άνθρωποι και οι πολιτισμοί τους αμέτρητοι. Και υπάρχουν μέρη πάνω σ’ αυτήν την σφαιρική κρούστα που εκπέμπουν μαγεία και πνευματισμό που οι συνήθειες και παραδόσεις των ιθαγενών τους χάνονται στην άβυσσο του παρελθόντος, αφήνοντας πίσω τους ψίχουλα του μεγαλείου τους για εμάς του σύγχρονους να θαυμάζουμε. Ένα τέτοιο μέρος μακρινό είναι το Περού κι ήρθε η ώρα να δουν τη δημοσιότητα φωτογραφίες που τραβήχτηκαν πριν 20 χρόνια και θα μας ταξιδέψουν στο χώρο και στο χρόνο.
I have got from my upbringing in Peru.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ – ΛΙΜΑ
Το ταξίδι με το αεροπλάνο φαινόταν ατελείωτο καθώς μας πήρε 30 ώρες για να πατήσουμε το πόδι μας στα χώματα της Λίμα. Στο αεροδρόμιο μας περίμενε το βανάκι με δυο πρόθυμους νεαρούς να σηκώσουν τις βαλίτσες μας και να μας οδηγήσουν στο ξενοδοχείο όπου μας περίμενε ο ταξιδιωτικός μας πράκτορας ονόματι Νίλο. Πέσαμε για ύπνο κατάκοποι δίχως πολλά πολλά και το επόμενο πρωί βγήκαμε να γνωρίσουμε τη Λίμα και τη συνοικία Μιραφλόρες με τα μεγάλα γκρέμια που ατενίζουν τον Ειρηνικό Ωκεανό καθώς και το Museo Oro del Perú.
Pisco
Το απόγευμα ξεκινήσαμε για το Pisco όπου ήρθαμε σε επαφή με τον πολιτισμό των Paracas. Πριν πάρει αυτό το όνομα η πόλη λεγόταν Santa Maria Magdalena και το λιμάνι της ονομαζόταν Pisco ακριβώς όπως και η κοντινή κοιλάδα που βρίσκεται εκεί. Όντας σημαντικός σταθμός στη διακίνηση αλκοόλ, σιγά σιγά οι ναυτικοί εκείνης της μεγάλης εποχής των πειρατών παράτησαν το αρχικό όνομα της πόλης και απλά κράτησαν την ονομασία Pisco, προφανώς γιατί δύο συλλαβές είναι ευκολότερο να τις πεις από ότι εννέα. Εκεί λοιπόν στην επαρχία του Pisco, που στη γλώσσα των Quechua σημαίνει «πουλί», βρίσκονται και τα περίφημα νησιά Ballestas ή όπως περηφανεύονται οι Paracas, τα Περουβιανά Galapagos, με πληθώρα από θαλάσσιους λέοντες, νάνους πιγκουίνους και ένα σωρό υδρόβια πουλιά. Η πρόσβαση στο Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής Paracas γίνεται μόνο μέσω βάρκας και οδηγός μας κατενθουσιασμένος από την πληροφορία ότι ο Περουβιανός ποδοσφαιριστής Ολιβάρες έπαιζε τότε στον ΠΑΟΚ έκανε το tour μας πιο ενδιαφέρον.
Όαση Huacachina - Nazca
Το μεσημέρι της επόμενης μέρας μάς βρήκε να γευματίζουμε στο χωριό Huacachina που είναι χτισμένο γύρω από μια όαση, περιτριγυρισμένο από αμμόλοφους ύψους ως και 500 μέτρα, όπου παρακολουθήσαμε τους νεαρούς sand boarders να ανεβαίνουν κατάκοποι για να απολαύσουν ένα γλίστρημα μερικών δευτερολέπτων. Περάσαμε το βράδυ στην πόλη Nazca. Κατάλυμά μας μια παλιά φάρμα που οι ιδιοκτήτες τους βρήκαν περισσότερο κέρδος στο να την μετατρέψουν σε ξενοδοχείο. Το πρωί επισκεφθήκαμε το κοιμητήριο Chauchilla όπου το μακάβριο θέαμα των ανοιχτών τάφων άφησε τις σιωπές μας να μιλήσουν για τη θνητότητα του ανθρώπου. Το Cessna μας περίμενε για να πετάξουμε πάνω από τις γραμμές Nazca που τόσα έχουν γραφτεί για τη δημιουργία τους. Δυστυχώς δεν είχα την ευχέρεια να φωτογραφίσω αυτά τα θαυμαστά γεογλυφικά, ίσως γιατί ξέμεινα από φίλμ, ίσως γιατί ξέχασα τη μηχανή στο σακ βουαγιάζ, ίσως γιατί το θέαμα ήταν τόσο μαγευτικό που ήθελα να το απολαύσω αντί να το κοιτώ μέσα από ένα οφθαλμοσκόπιο.
Arequipa
Νύχτωσε όταν μας παρέλαβε το λεωφορείο με τις όμορφες λεοφορειοσυνοδούς για να μας πάει στην Αρεκίπα, κρεμασμένη στα 2325 μέτρα υψόμετρο στις νότιες περιοχές του Περού. Το ταξίδι κράτησε όλο το βράδυ κι ίσως να ήταν έτσι καλύτερα γιατί η διαδρομή μέσα από τα βουνά μπορεί και να ανέβαζε τους καρδιακούς παλμούς αν βλέπαμε από πού περνούσαμε. Στα μέσα της διαδρομής αλλάξαμε οδηγό και συνεχίσαμε για τη δεύτερη μεγάλη πόλη του Περού. Δεκαπενταύγουστος και η τύχη μας μάς χαμογέλασε αφού στην πόλη έχουν εορταστικές εκδηλώσεις για την ίδρυση της το 1540 μ.Χ. Τότε λεγόταν ακόμα “Όμορφο χωριό της Κυρίας της Ανάληψης”, μα ένα χρόνο αργότερα το 1541 ο βασιλιάς Κάρολος ο Πέμπτος της Ισπανίας διέταξε να μετονομαστεί σε πόλη της Αρεκίπα. Συγκροτήματα από Βραζιλία, Αργεντινή και άλλες παρακείμενες χώρες της Λατινικής Αμερικής χόρευαν στους δρόμους της πόλης με πολύχρωμα παραδοσιακά και μή φανταχτερά ρούχα σε ρυθμούς σάμπας και άλλων ντόπιων ήχων. Η νύχτα ήρθε κι αυτή το ίδιο θορυβώδης. Ένα ζευγάρι μεθυσμένων από Pisco Sour (ναι το εθνικό τους αλκοολούχο ποτό λέγεται κι αυτό Pisco) έπιασε κουβέντα στη μέση του δρόμου με την γυναίκα μάλιστα να κουβαλά στην πλάτη της ένα μωρό που το είχε πάρει ο ύπνος. Παραδίπλα μια ευγενική κυρία μου ζήτησε να τη φωτογραφίσω. Ήταν η πρώτη της φορά μου εξομολογήθηκε κάτι που με εξέπληξε αν αναλογιστεί κανείς την ηλικία της. Με αυτή τη φωτογραφία δήλωνε σθεναρά τη δική της οικογενειακή επανάσταση που της είχε στερήσει κάτι τόσο απλό για εμάς μέχρι εκείνη την ημέρα της ζωής της.
Chivay
Η επόμενη μέρα μάς βρήκε στο Chivay, ένα ινδιάνικο χωριό στην κοιλάδα Colca και το πανέμορφο ομώνυμο φαράγγι Colca Canyon. Στα 3600 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας το Chivay είναι ένας σταθμός για να δει κάποιος τους κόνδορες να ανεβαίνουν από τα βάθη του φαραγγιού ακολουθώντας τα θερμά ρεύματα αέρος, καθώς υπάρχουν πολύ κοντά θερμές πηγές. Η διαδρομή πρόσφερε φωτογραφίες ενός τοπίου τόσο διαφορετικού από αυτά που γνωρίζουμε. Παρόχθια του ποταμού Colca είδαμε Αλπάκα, αετούς και φυσικά μερικούς ντροπαλούς κόνδορες να πετούν με ανοιχτά τα μεγαλειώδη φτερά τους μακρυά μας. Επιστρέψαμε αργά το βράδυ στην Arequipa μιας και την επόμενη ημέρα θα κάναμε μια εικοσάλεπτη πτήση για να επισκεφτούμε την πόλη Juliaca και τη παρακείμενη λίμνη Titicaca.
Λίμνη Titicaca - Uros Islands - Isla Taquile
Αφού προσγειωθήκαμε στην Juliaca είπαμε να το ρίξουμε στο διαλογισμό και να έρθουμε σε πνευματική επαφή με τους ιθαγενείς προγόνους τούτου του τόπου, συγκεντρώνοντας ενέργεια από το περιβάλλον. Διανυκτερεύσαμε στο Puno στις όχθες της λίμνης Titicaca όπου το γκουρμέ εστιατόριο στο μενού του είχε για σπεσιαλιτέ ψητή γδαρμένη πέστροφα και ινδικό χοιρίδιο. Η Titicaca είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Νότιας Αμερικής η οποία διασχίζει τα σύνορα του Περού και της Βολιβίας στα 3830 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σε αυτό το υψόμετρο, το νερό και ο αέρας είναι εντυπωσιακά καθαρά. Τα επίπεδα της λίμνης ήταν χαμηλότερα σε παλαιότερες εποχές – ένας ναός, πεζούλια, τοίχοι και δρόμοι έχουν βρεθεί κάτω από την επιφάνεια. Η λίμνη είναι η πολιτιστική γενέτειρα του πολιτισμού των Ίνκας. Σύμφωνα με την τοπική λαογραφία, ο ήλιος έστειλε τον γιο του, Manco Capac, και το φεγγάρι έστειλε την κόρη της, Mama Ocllo, να αναδυθεί εκεί και να ιδρύσουν την Αυτοκρατορία των Ίνκας. Την επομένη φορτωθήκαμε σε βάρκες για να επισκεφθούμε τη φυλή των Uros οι οποίοι ζουν πάνω σε πλωτά νησιά (floating islands) στην επιφάνεια της λίμνης.
H φυλή περηφανεύεται ότι είναι οι κύριοι της λίμνης μιας και ζουν σε περισσότερα από 120 πλωτά νησιά φτιαγμένα από καλάμια Totoro. Κάθε νησί έχει ζωή περίπου 30 έτη αν συντηρηθεί σωστά. Με το πέρας του χρόνου το νερό σαπίζει τα καλάμια και έτσι οι Uros χτίζουν ένα νέο νησί και αφήνουν το παλιό να βυθιστεί στον πάτο της λίμνης. Για να χτίσουν τα νησιά, καθένα από τα οποία φιλοξενεί δύο έως έξι οικογένειες, οι Uros συγκεντρώνουν πρώτα μεγάλα κομμάτια από totorο, που συχνά επιπλέουν στην επιφάνεια κατά την περίοδο των βροχών. Πολλαπλά κομμάτια παρασύρονται μεταξύ τους κι έτσι ρίζες και καλάμια αναμειγνύονται φυσικά για να σχηματίσουν ένα στρώμα πάχους περίπου 1-2 μέτρων, που ονομάζεται khili. Από το ίδιο υλικό οι Uros κατασκευάζουν και τις βάρκες τους για τις καθημερινές ανάγκες τους. Ο σκοπός των νησιωτικών οικισμών ήταν αρχικά αμυντικός καθώς μπορούσαν να μετακινηθούν εάν προέκυπτε απειλή. Το μεγαλύτερο νησί μάλιστα διατηρούσε και πύργο για σκοπιά, όπως και τα περισσότερα μικρότερα νησιά. Συνεχίσαμε για το νησί Taquile στο οποίο ζει μια νησιωτική κοινότητα από ιθαγενείς που βιοπορίζονται κυρίως από τον τουρισμό. Οι άνδρες του νησιού φημίζονται για το πλέξιμο εργόχειρων τα οποία οι γυναίκες τους τα πουλάνε στο οίκημα του συνεταιρισμού.
Cusco
Το πρωί της επόμενης ημέρας πήραμε το τρένο για το Cusco. Μονή γραμμή και σε υψόμετρο πάνω από 4000μ στη μέση του πουθενά διασταυρώνονται τα τρένα δίνοντας την ευκαιρία σε πλανόδιους ιθαγενείς να πουλήσουν την πραμάτεια τους. Το ταξίδι έμοιαζε απέραντο όπως και οι αχανείς κοιλάδες των Άνδεων και είχε ήδη νυχτώσει όταν φτάσαμε στην ιστορική πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Ίνκας. Το πρωί επισκεφθήκαμε το Sacsahuaman (Σακσαιχούμαν) με τα κυκλώπεια τείχη του που κατασκεύασαν οι Ίνκας το 15ο αιώνα. Χτισμένο με πέτρες ύψους έως και 8,2 μέτρa και βάρους πολλών τόνων και με ζιγκ-ζαγκ τοίχους μήκους άνω των 300 μέτρων, το Sacsayhuaman είναι ένα κατόρθωμα της ανθρώπινης μηχανικής. Ο Ισπανός χρονικογράφος Pedro Cieza de León αναφέρει ότι δούλεψαν 20000 άνδρες για να δημιουργηθεί αυτή η ακρόπολη. Οι εργάτες έκοψαν τις πέτρες με τέτοια ακρίβεια και τις τοποθέτησαν δίχως κονίαμα τη μια δίπλα στην άλλη δημιουργώντας έτσι ένα εκπληκτικό αντισεισμικό σύστημα. Αφήσαμε πίσω το Cusco και το Sacsahuaman και ταξιδέψαμε βόρεια για το Pisac, την ιερή κοιλάδα των Ίνκας και μετά δυτικά για να δούμε το Ollantaytambo (Ολανταϊτάμπο) και το ναό του ήλιου.
Aguas Calientes
Ξημέρωσε η τρίτη ημέρα στο Cusco και πήραμε το τρένο με προορισμό μας την κωμόπολη Aguas Caliente, θερμά νερά ελληνιστή, για να επισκεφτούμε το θρυλικό Machupicchu. H κωμόπολη δεν υπήρχε μέχρι που έγινε ο σιδηρόδρομος και χρησιμοποιήθηκε ως κέντρο για τους εργάτες μα σύντομα άλλαξε σε ένα τουριστικό μέρος για τους “προσκυνητές”. Η κορυφή του Machupicchu βρίσκεται μόλις 6 χιλιόμετρα μακρυά ή μιάμιση ώρα με τα πόδια για τους πιο αθλητικούς τύπους. Στη γλώσσα Quechua, Machu σημαίνει παλιός και Picchu είναι η πυραμίδα κι εμείς μείναμε άφωνοι μπρος στο μεγαλείο του μνημείου που αντικρίσαμε. Το Machupicchu δεν είναι απλώς ένα αρχαιολογικό θαύμα, είναι επίσης ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα. Υπάρχουν περισσότερα από 200 κτίρια που γνωρίζουμε ως τώρα, χωρισμένα έξυπνα σε αστικούς και αγροτικούς τομείς καθώς και μια άνω και κάτω πόλη. Η θρυλική τούτη πόλη αποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν πιο ωραία παραδείγματα αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και κατασκευής των Ίνκας.
Αμαζόνιος
Αφήσαμε τη μεγάλη περιπέτεια του ταξιδιού για το τέλος. Επιστρέψαμε στη Λίμα αεροπορικώς και από εκεί πάλι με το αεροπλάνο πετάξαμε για το Iquitos (Ικίτος) όπου μας περίμενε ο Άντρες ο Ινδιάνος ξεναγός μας. Επιβιβαστήκαμε σε ένα ταχύπλοο και πλεύσαμε τρεις ώρες μέσα σε καταρρακτώδη βροχή έτσι ώστε να φτάσουμε στον καταυλισμό μας σε ένα παραπόταμο του Αμαζονίου κοντά στη συμβολή των ποταμών Ucayali και Maranon οι οποίοι σχηματίζουν τον Αμαζόνιο, το φάρδος του οποίου ήταν ένα χιλιόμετρο και το βάθος 22 μέτρα! Το πρόγραμμα έλεγε περιήγηση 5 ημερών που μπορεί να έμοιαζαν τότε πολλές αλλά εκ των υστέρων ήταν λίγες για να ζήσει κανείς πραγματικά το μεγαλειώδες τούτης της φύσης που τίποτε στον κόσμο δεν είναι όμοιο της. Την επομένη ξεκινήσαμε για 5ωρη διαδρομή μέσα στο τροπικό δάσος όπου ο Άντρες μας έδειξε πώς να κόψουμε κορμούς για να πιούμε το νερό τους. Πλεύσαμε στα νερά του ποταμού και είδαμε δελφίνια να παίζουν στην επιφάνεια του και μάθαμε να ψαρεύουμε πιράνχας όπου γνωρίσαμε τη γεύση τους. Ένα βράδυ με απόλυτο σκοτάδι μας ξεσήκωσε ο οδηγός μας να μπούμε στα κανό να πάμε να δούμε μικρούς αλιγάτορες που τα ρουμπινένια μάτια τους άστραφταν στο φως του φαναριού του. Μας είπε δε ότι η στάθμη του ποταμού είχε πέσει περί τα επτά μέτρα και έτσι ώθησε τους μεγάλους κροκόδειλους να φύγουν για άλλα νερά του ποταμού. Στον καταυλισμό μας είχαμε μια παιχνιδιάρα μαϊμού για συντροφιά που δεν άφηνε κανέναν σε ησυχία καθώς και μεγάλους παπαγάλους που άραζαν πάνω σε κορμούς και μας περιεργαζόντουσαν δίχως να έχουν φόβο μέσα τους. Την τέταρτη μέρα επισκεφτήκαμε δύο χωριά ιθαγενών και πήραμε μια γεύση της καθημερινότητάς τους και την επόμενη επιστρέψαμε πίσω στο Mπελέμ του Ικίτος κι από εκεί στη Λίμα.
Πίσω στην Κατερίνη όλα έμοιαζαν κάπως βαρετά. Εικοσιτρείς μέρες αργότερα δεν άλλαξε τίποτε από τη ζωή της πόλης. Μα σαν γύρισαν μετά από μέρες τα φιλμάκια από το φωτογραφείο τυπωμένα πια στο χαρτί ο νους γύρισε και πάλι πίσω. Σ’ όλα τα μέρη, τους ανθρώπους, την κουλτούρα και τη μεγαλειώδη φύση που μια για πάντα χαράχτηκαν στη μνήμη του μυαλού σαν να μη πέρασε μια μέρα.
