Κείμενο – ‘Ερευνα: Δημοσθένης Σεϊταρίδης
Φωτογραφία Εξώφυλλου: Δημοσθένης Σεϊταρίδης
Οχρίδα
Είναι η μεγαλύτερη πόλη στη Λίμνη Οχρίδα . Οι αρχαιότεροι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Λίμνης Οχρίδας ήταν οι Δεσσαρήτες, αρχαία ελληνική φυλή και οι Εγχελείς, φυλή Ιλλυρική. Σύμφωνα με πρόσφατες ανασκαφές ήταν πόλη ήδη απο την εποχή του βασιλιά Φίλιππου Β΄ της Μακεδονίας. Στην αρχαιότητα η πόλη ήταν γνωστή με το αρχαιοελληνικό Λύχνιδος/Λυχνίς (και μετέπειτα με το λατινικό Lychnidus), που πιθανόν σημαίνει «πόλη του φωτός», από το ελληνικό λυχνίς, «πολύτιμη πέτρα που εκπέμπει φως», από το λύχνος, «λάμπα, φορητό φως». Το 879 μ.Χ. η πόλη δεν ονομαζόταν πια Λύχνιδος και αναφερόταν από τους Σλάβους ως Όχριντ, πιθανόν από τις Σλαβικές λέξεις βο χριντ, που σημαίνουν «στο λόφο», καθώς η αρχαία πόλη Λύχνιδος ήταν στην κορυφή του λόφου Η Οχρίδα μνημονεύεται ότι άλλοτε είχε 365 εκκλησίες, μια για κάθε μέρα του χρόνου, και έχει αναφερθεί ως «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων». Η πόλη και η ομώνυμη λίμνη έγιναν δεκτές από την UNESCO ως Πολιτιστικό και Φυσικό Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. 30 πολιτιστικά μνημεία ελκύουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών: ανάμεσα τους οι πολλές Βυζαντινές εκκλησίες, το μεσαιωνικό κάστρο του τσάρου Σαμουήλ της Βουλγαρίας, τα πλακόστρωτα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης και το αρχαίο ελληνικό θέατρο.
Αρχαίοι Στόβοι
Οι Στόβοι ήταν αρχαία πόλη της Παιονίας, που στη συνέχεια κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες και αργότερα έγινε πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Δεύτερης Μακεδονίας (Macedonia Salutaris ή Macedonia Secunda). Στόβος ή στόμφος είναι λέξεις ελληνικές και χρησιμοποιούνταν και στην μακεδονική διάλεκτο της ελληνικής γλώσσας. Στη νότια Ελλάδα ήταν σε χρήση η λέξη στόμφος, είχε το νόημα της λοιδορίας, της βρισιάς, των παραφουσκωμένων λόγων και προέρχεται από το ρήμα στοβέω-ώ. Στη Μακεδονία χρησιμοποιούνταν στην κυριολεκτική της έννοια, του γεμάτου στόματος, του φουσκωμένου. Έτσι, τουλάχιστον, μας τη δίνει ο Μακεδών Λυκόφρων που ήταν ιαμβολόγος (έγραφε ιάμβους) στην αυλή του Πτολεμαίου Β’ του Φιλάδελφου στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Αν αναλογιστούμε, λοιπόν, ότι η αρχαία πόλη που βρίσκονταν, βήματα σχεδόν, από το σημείο όπου ο Εριγώνας ποταμός έπεφτε με ορμή μέσα στον Αξιό ποταμό, καθώς ήταν φουσκωμένος και ο ένας ποταμός και ο άλλος, τότε θα εννοήσουμε γιατί ο οικισμός που κτίστηκε δίπλα σε αυτό το σημείο πήρε το όνομα «Στόβοι».
Σήμερα βρίσκεται κοντά στην πόλη Γκράντσκο της Βόρειας Μακεδονίας, πάνω στον άξονα που οδηγεί από το Δούναβη στο Αιγαίο Πέλαγος, και θεωρείται ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος στη Βόρεια Μακεδονία.
Γευγελή
Σήμερα είναι μια μάλλον άσχημη πόλη, η οποία φημίζεται για τα πολλά καζίνο της στα οποία χιλιάδες συμπατριώτες μας έχασαν ολόκληρες περιουσίες . Αποτελεί όμως καλή βάση εξόρμησης για να γνωρίσει κανείς τα γύρω βουνά. Στην αρχαιότητα εκεί κοντά υπήρχε η αρχαία ελληνική πόλη Ειδομένη Οι πρώτες γραπτές αναφορές για την πόλη με το σημερινό της όνομα «Γευγελή» υπάρχουν από το 1690.Στις 20 Νοεμβρίου 1715 διατάχθηκε με Σουλτανικό φιρμάνι η είσπραξη κεφαλικού φόρου και εκ των Ελλήνων (Γιουνάν), πλην των μουσουλμάνων της Γευγελής Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας υπήρχε σημαντική ελληνική κοινότητα με σχολείο, ναούς κ.α. Η πόλη υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού έως το 1912 Οι κάτοικοι της περιοχής Γευγελής συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821 και στη Μακεδονική επανάσταση του 1878, ζητώντας επίμονα οπλισμό από το Ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης.
Ντεμίρ Καπούρ (Σιδηρές Πύλες)
Ο ποταμός Αξιός πηγάζει από το όρος Σκάρδος στη Βόρεια Μακεδονία και μετά από 380 χιλιόμετρα εκβάλει στην Ελλάδα, στο Θερμαϊκό κόλπο. Σε όλη την πορεία του ο Αξιός , Βαρδάρης για τους γείτονες, διέρχεται από 2 δύσκολα σημεία , 2 στενωπούς που είναι γνωστές με τα ονόματα Σιδηρές Πύλες και τα Στενά της Τσιγγάνας. Οι Σιδηρές Πύλες είναι εντυπωσιακό σημείο, στρατηγικής σημασίας από όπου περνούν η σιδηροδρομική γραμμή , η οδός σύνδεσης Θεσσαλονίκης – Σκοπίων – Βελιγραδίου. Στα χρόνια του Μακεδονικού Βασιλείου υπήρχε η πόλη Στεναί. Σήμερα η ομώνυμη με τα στενά κωμόπολη έχει περίπου 3.500 κατοίκους.
Καλίστα
Αρχαία Ηράκλεια του Λύγκου
Είναι ο δεύτερος σπουδαιότερος αρχαιολογικός χώρος της Βόρειας Μακεδονίας μετά τους Στόβους .Η Ηράκλεια Λυγκηστίς, ή και Ηράκλεια Λύγκου ήταν αρχαία Ελληνική πόλη στη Μακεδονία, που στη συνέχεια διοικήθηκε από τους Ρωμαίους. Τα ερείπια της βρίσκονται 2 χλμ. νότια του κέντρου της σημερινής πόλης Μπίτολα. Την ίδρυσε ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., αφού είχε κατακτήσει τη γύρω περιοχή και την είχε ενσωματώσει στο βασίλειό του της Μακεδονίας, σε ανάμνηση κάποιας νίκης του εναντίον των Ιλλυριών προφανώς. Η πόλη πήρε το όνομά της προς τιμή του μυθολογικού Έλληνα ήρωα Ηρακλή και επελέγη διότι ο Φίλιππος θεωρούσε τον εαυτό του Ηρακλείδη και επομένως απόγονο του ημίθεου Ηρακλέους. Το όνομα Λυγκηστίς προέρχεται από το όνομα του αρχαίου βασιλείου, που καταλήφθηκε από το Φίλιππο, όπου χτίστηκε η πόλη. Η Ηράκλεια απέκτησε εξέχουσα στρατηγική σημασία κατά την Ελληνιστική περίοδο, καθώς ήταν στο άκρο των συνόρων της Μακεδονίας με την Ήπειρο προς δυσμάς και την Παιονία προς βορρά. Το 148 π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι κατέστησαν τη Μακεδονία ρωμαϊκή επαρχία, εξέλιπε η πολιτική δύναμη της πόλης, εντούτοις η Ηράκλεια εξακολουθούσε να ευημερεί χάρη στην Εγνατία οδό, τον κύριο Ρωμαϊκό δρόμο στην περιοχή, που περνούσε δίπλα της. Από την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας στην Ηράκλεια έχουν ανασκαφεί αναθηματικά μνημεία, μια στοά, θέρμες (λουτρά), ένα θέατρο και τείχη της πόλης.
Στρώμνιτσα
Στρούγκα
Μπίτολα (Μοναστήρι)
Επίλογος
Εν κατακλείδι από τα ταξίδια μας στη γείτονα γίναμε σοφότεροι. Καταλάβαμε ότι η ένταση που υπήρχε μεταξύ των δύο χωρών εξαιτίας των ανιστόρητων εμμονών των γειτόνων, συχνά είχε οδηγήσει σε αρνητικές ερμηνείες και αντιπάθεια μεταξύ των λαών, κάτι που προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν ψηφοθηρικά πολιτικές δυνάμεις και των 2 χωρών. Σήμερα όμως τα κοινά οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα και η αλληλοεπίδραση που αναπτύσσεται μεταξύ των λαών μέσα σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον, δείχνουν σε όλους ότι η ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία είναι μονόδρομος. Εμείς σε όλα τα ταξίδια μας στη γείτονα χώρα συναντήσαμε ανθρώπους φιλόξενους και γελαστούς, πρόθυμους να μας βοηθήσουν σε οτιδήποτε ζητούσαμε. H φράση «είμαστε Έλληνες» όχι μόνο δεν έκλεινε πόρτες, αντίθετα άνοιγε πόρτες και καρδιές. Πρόκειται για ένα λαό με όλα τα καλά και τα κακά του βαλκανικού DNA.
Τελικά είχε μεγάλο δίκιο στα σύνορα κάποιος από την ομάδα που είπε «Ρε σείς, ίδιοι σαν και μας είναι…».
